تجربه موفقی دیگر در حوزه ارزیابی امنیتی و تست نفوذ تجهیزات لایه فیلد و کنترل‌کننده صنعتی، در کنار همکارانی فهیم و دغدغه‌مند از پژوهشگاه نیروی وزارت نیرو؛ میزبان شما عزیزان در کنفرانس بین‌المللی حفاظت و اتوماسیون در سیستمهای قدرت(IPAPS 2019) هستیم، همراه با اجرای عملی دموی حملات به سامانههای کنترل صنعتی حوزه برق و انرژی و معرفی راهکارهای ارزیابی امنیتی
سه‌شنبه و چهارشنبه 18 و 19 دی‌ماه، دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف ، غرفه پژوهشگاه نیرو
نظر به اهمیت تهدیدات سایبری در حوزه صنایع حیاتی، حساس و مهم و تاریخچه حملات سایبری به کشور، توجه به حملات سایبری به صنایع و زیرساختهای حیاتی سایر کشورها باید در دستور کار مدیران صنعت و حراست، مسئولان و سرپرستان، کارشناسان فناوری اطلاعات و شبکه‌های کنترل صنعتی (واحد‌های بهره‌بردار، نگه‌داری و ...) قرار گیرد. در این گزارش که بسیار فوری گردآوری و ارائه‌شده است تلاش نمودیم که حمله اخیر بدافزار GreyEnergy به شبکه‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی اکراین و لهستان را به شکل عمومی به اطلاع صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور برسانیم.
GreyEnergy بدافزاری جدیدی است از نوع مانای پیشرفته (APT) که چند روز پیش برای اولین بار توسط شرکت امنیتی ESET شناسایی‌شده است و هدف آن سامانههای کنترل صنعتی و زیرساختهای حیاتی است. عملیات اصلی این بدافزار جاسوسی سایبری است. تاریخ دقیق شناسایی این بدافزار 18 اکتبر 2018 است اما بر اساس شواهد موجود این بدافزار سه سال فعالیت می‌کرده است. طبق معمول به‌عنوان اولین پایگاه اطلاع‌رسانی در کشور، در حوزه سامانههای کنترل صنعتی، این اطلاع‌رسانی را به شکل رایگان منتشر می‌کنیم، چراکه وظیفه ملی و شرعی خود می‌دانیم که در حد بضاعت خود برای ارتقاء امنیت سایبری کشور گام برداریم؛ امیدواریم اقدامات لازم برای پیشگیری از انتشار و گسترش این بدافزار در صنایع کشور صورت گیرد. در صورت گسترش آلودگی این بدافزار به داخل کشور قطعاً شاهد چالشهای اطلاعاتی جدیدی در برخی صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور خواهیم بود. در بخش بعدی این سند به معرفی دوره آموزشی «الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا» خواهیم پرداخت.
در این گزارش به موارد ذیل پرداخته شده است:
1. مقدمه
2. حمله بدافزار GreyEnergy به زیرساختهای حیاتی صنعتی
2-1- گزارش بررسی اجمالی بدافزار GreyEnergy
2-2- جزئیات بیشتر بدافزار GreyEnergy
2-3- مروری بر بدافزار Blackenergy
2-4- توصیه‌ها و راه‌حل‌های امنیتی
3. معرفی دوره آموزشی (40 ساعته): «الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا»
3-1- دستاورد علمی و عملی شرکت‌کنندگان از این دوره
3-2- سرفصل‌های کلان این دوره
3-3- سرفصل‌های جزئی این دوره (منطبق بر SANS ICS410-2016)
3-4- جزئیات این دوره آموزشی
3-5- مخاطبین
گزارش کامل این آسیب پذیری از طریق این لینک قابل دانلود است.
در این پست با توجه به تقاضای چند تن از کارشناسان و مدیران محترم صنایع و زیرساختهای حیاتی سند معرفی دوره آموزشی الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا را که در این پست معرفی کرده بودم را قرار می‌دهم. امیدوارم که در جهت معرفی جزییات این دوره مفید باشد.
جهت مشاهده و دانلود این سند بر روی این لینک کلیک نمایید.
چکیده این سند:
در حال حاضر غالب مراکز صنعتی و زیرساختهای حیاتی کشور در بخش صنایع، از سامانههای کنترل صنعتی، برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی استفاده می‌نمایند. این سامانهها درگذشته به‌صورت جدا از سایر سامانهها، ازجمله شبکه‌های داخلی به کار گرفته می‌شدند و این امر روشی در امن سازی این سامانهها قلمداد می‌گردید. اتکا فراوان به این ممیزه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این سامانهها را از پرداختن به سایر لایه‌های امنیتی غافل کرده بود. استفاده از معماری و پروتکل‌های غیر امن و واسط‌های غیراستاندارد را می‌توان از نتایج این رویکرد دانست.
از آنجایی سامانههای کنترل صنعتی به شکل گسترده در زیرساختهای حیاتی کشورهای مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند، انتظار می‌رود که چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی کمی داشته باشند؛ این در حالی است که واقعیت به گونه‌ی دیگری است. در یک دهه گذشته به دلیل افزایش حملات سایبری به زیرساختهای حیاتی، امنیت سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی بسیار موردتوجه قرارگرفته است.
حملات موفقی نظیر Stuxnet، Industroyer، Triton و VPNFilter به‌وضوح وضعیت امنیت سایبری صنایع را نشان داده‌اند. آیا به همان سهولتی که می‌توان به یک شبکه غیرصنعتی نفوذ و حمله نمود، به یک شبکه صنعتی نیز می‌توان نفوذ کرد؟ آیا واقعاً می‌توان تمامی حملات فراگیر در حوزه فناوری اطلاعات را در حوزه کنترل صنعتی اجرایی کرد؟
هدف این دوره آموزشی که در سطح مقدماتی و منطبق بر سرفصل‌های رسمی دوره SANS ICS410 و با بهره‌گیری از مستندات فنی و آموزشی این دوره (نسخه 2016) تدوین‌شده است این است که با تمرکز بر سامانههای کنترل صنعتی موجود در زیرساختهای حیاتی، ضمن بیان چالشهای امنیتی آنها، روند حملات و رخدادهای امنیتی مرتبط بررسی‌شده و درنهایت خط‌مشی‌ها و سازوکارها امنیتی و مدیریت مخاطرات در این سامانهها معرفی گردد.
در سال‌های اخیر با گسترش فناوری شاهد حرکت سامانههای فناوری اطلاعات (IT) و سامانههای فناوری عملیاتی (OT) به‌سوی یکدیگر بوده‌ایم. از این پدیده به‌عنوان یکی از همگرایی‌های فرایندهای سایبری با فرایندهای فیزیکی با عنوان تلاقی سایبر-فیزیکی یاد می‌شود. سامانههای کنترل صنعتی که در صنعت و زیرساختهای حیاتی کشورها مورداستفاده قرار دارند، اغلب توسط شرکت‌های محدود و انحصاری تولید می‌گردند. این سامانهها درگذشته به‌صورت جدا از سایر سامانههای دیگر به کار گرفته می‌شدند و این امر روشی در امن سازی این سامانهها قلمداد می‌گردید. اتکا فراوان به این ممیزه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این سامانهها را از پرداختن به سایر لایه‌های امنیتی غافل کرده بود. استفاده از معماری و پروتکل‌های غیر امن و واسط‌های غیراستاندارد را می‌توان از نتایج این رویکرد دانست [1]. به دلیل نیازمندی‌های جدید و توسعه فناوری امروزه این قبیل سامانههای صنعتی، به‌تدریج با انواع جدیدتر جایگزین و یا به‌روزرسانی می‌گردند. در سامانههای جدید از پروتکل‌ها و نقاط دسترسی ارتباطی مشترک در شبکه‌ها استفاده می‌گردد [1]. به علت تفاوت‌های متعدد میان امنیت در فضای فناوری اطلاعات (IT) و امنیت در فضای فناوری عملیاتی (OT ) لزوماً نمی‌توان راهکارهای عمومی حوزه‌ی سایبری را به حوزه‌ی سایبر-فیزیکی منتقل کرد [1].
در غالب صنایع و زیرساختهای حیاتی شاهد به‌کارگیری انواع تجهیزات ارتباطی شبکه نظیر سوییچ‌های لایه دو و لایه سه، هاب‌ها، بریج‌ها، تقویت‌کننده‌های ارتباطی کارت‌های شبکه و حتی مسیریاب‌ها هستیم. به دلیل اینکه این تجهیزات به شکل کاملاً فعال در شبکه‌ها به کار گرفته می‌شوند در صورت حمله یا گسترش آلودگی سایبری به این تجهیزات قطعاً شاهد اختلال در صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور خواهیم بود. ازاین‌رو توجه به امنیت سایبر-فیزیکی این تجهیزات باید در دستور کار مدیران صنعت و حراست، مسئولان و سرپرستان، کارشناسان فناوری اطلاعات و شبکه‌های کنترل صنعتی (واحد‌های بهره‌بردار و نگه‌داری) قرار گیرد. در این سند در بخش دوم به بررسی اجمالی حمله بدافزار VPNFilter به سایت صنعتی تولید کلر در اوکراین می‌پردازیم، در بخش سوم به معرفی ارائه «حملات کنترل صنعتی، از حرف تا عمل» خواهیم پرداخت که انشا الله قصد داریم در روز سه‌شنبه، ششم شهریورماه (ساعت 11 الی 12)، در محل نمایشگاه‌های پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی انجمن رمز ایران (تهران، دانشگاه شهید رجایی) آن را ارائه نماییم. در بخش چهارم به بررسی اجمالی آسیب‌پذیری حیاتی مسیرباب‌های میکروتیک خواهیم پرداخت.
در این گزارش 38 صفحه ای به موارد ذیل پرداخته شده است:
با ما دوره آموزشی عملی « الزامات امنیت در سامانه های کنترل صنعتی و اسکادا» را تجربه کنید. این دوره منطبق بر سرفصل های رسمی دوره SANS ICS410: ICS/SCADA Security Essentials ارائه می شود.
جهت مشاهده و دانلود سند معرفی این دوره آموزشی بر روی این لینک کلیک نمایید.
سرفصل های کلان این دوره (سرفصل های جزئی این دوره در پروپوزال تقدیم می گردد) :
در این پست یک پادکست با عنوان «دنیای صنعتی در معرض بحران امنیتی است» را معرفی خواهیم کرد. در این پادکست با Eddie Habibi، مدیرعامل شرکت امنیتی PAS یک مصاحبه صورت گرفته است و وی به اختصار به بحث امنیت سیستم های کنترل صنعتی می پردازد و به برخی سوالات پاسخ می دهد. زبان این پادکست انگلیسی است .در این پادکست به موضوعات ذیل پرداخته می شود:
زمانی که مدیر(مدیران) ناآگاه یک صنعت یا یک سازمان ، پروژه ارزیابی امنیتی که حداقل یک ماه زمان (مثلاً) می‌برد را در یک هفته توقع دارد انجام دهیم، یا پروژه امن سازی که شش ماه (مثلاً) زمان می‌برد را در یک ماه می‌خواهد تحویل دهیم، راهی باقی نمی‌ماند جز اینکه این فیلم را برایشان نمایش دهیم. مدیر عزیز، سرپرست گرامی:«تو خود بخوان حدیث مفصل ازاین مجمل!»
در این ارائه به بررسی اجمالی مستند «آفتاب نهان» از زاویه نشت اطلاعات سایبر-فیزیکی صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور می‌پردازیم. این مستند به گفته تهیه‌کنندگان آن اولین مجله تصویری صنعت هسته‌ای کشور محسوب می‌شود که در قالب 23 قسمت (هر قسمت تقریباً 28 دقیقه) از شبکه مستند پخش‌شده است و در کنار همه نقاط قوت و اهدافی که داشت و قطعاً متصدیان آن برای آن زحمت بسیاری کشیده‌اند متأسفانه به اعتقاد ما اطلاعات بسیاری را از صنایع هسته‌ای و صنایع وابسته، ازجمله پتروشیمی را در معرض دسترس عموم قرار داده است! می‌دانیم که حجم عظیمی از اطلاعات و دادههای مهم صنایع کشور و شرکت‌های تابعه در فضای اینترنت و شبکه‌های مجازی به سهولت قابل‌دسترسی است: این اطلاعات شامل اطلاعات دارایی‌ها (تجهیزات، سازندگان، پروتکل‌ها، نرم‌افزارها و ...)، اطلاعات فرایندها، اطلاعات ارتباطات، اطلاعات آزمایشگاههای امنیت سایبر-فیزیکی (اطلاعات، شبکه، امواج، شیمایی و غیره)، اطلاعات پیمانکاران و تصاویر و فیلم دارایی‌ها است که از طرق مختلف ازجمله وبسایتهای رسمی صنایع و شرکت‌های تابعه، وبسایتهای خبری (تصاویر بازدیدها و پروژهها)، مقالات کنفرانسها، ژورنال‌ها و مجلات، گروهها تلگرامی و دیگر شبکه‌های اجتماعی در دسترس است و متأسفانه حالا مستندهای تلویزیونی نیز به این منابع اطلاعاتی اضافه‌شده است. ما بارها این مسئله را تذکر داده‌ایم و به‌تفصیل در این مورد در ششمین کنفرانس فناوری اطلاعات و ارتباطات در نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در 27 دی 1396 صحبت کردیم! فایل (اسلایدها) این ارائه از طریق لینک ذیل قابل‌دسترسی است:
در تصویر پایین چهار نمودار با عنوان های ذیل مشاهده می کنید:
تعداد8,733 تجهیز شرکت لنترونیکس، با حق دسترسی مدیریتی به اینترنت وصل است که بسیاری از آنها بدون رمزعبور اند!بسیاری از این تجهیزات در سامانه های کنترل صنعتی استفاده می شود؛ درصدد قابل توجهی از تجهیزات صنعتی با استفاده از درگاه سریال تنظیم می‌شوند و محصولات مبدل لنترونیکس امکان ارتباط با این تجهیزات را از طریق شبکه بازیرساخت اترنت فراهم می کند. در کشور ما، 21 تجهیز در حال حاضر با این شرایط در اینترنت شناسایی شده اند که یکی از آنها در زیرساختهای صنعتی بوشهر قرار دارد!اگر در صنعت یا سازمان شما از این تجهیز استفاده می شود و آن را امن سازی نکرده اید هر چه سریعتر دست به کار شوید!
به راستی چقدر به فکر حملات سایبر-فیزیکی ممکن برای صنعت خود بوده ایم؟! آیا برای بعد از حملات و حوادث برنامه های ایمنی و امنیتی تدوین کرده ایم و مکانیزم های لازم را اعمال نموده ایم؟ با ما باشید تا به شما کمک کنیم...
برای مشاهده مجموعه ویدئوهای حوادث و حملات سایبر-فیزیکی به سامانه های کنترل صنعتی به این لینک مراجعه نمایید.
