گزارش برگزاری آموزش تخصصی امنیت سایبری صنعتی صنایع پتروشیمی

در حال حاضر غالب  صنایع پتروشیمی از سامانه‌‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی، برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی استفاده می‌نمایند. این سامانه‌ها درگذشته به‌صورت جدا از سایر سامانه‌ها، ازجمله شبکه‌های داخلی و جهانی اینترنت به کار گرفته می‌شدند و این امر روشی در امن سازی این سامانه‌ها قلمداد می‌گردید. اتکا فراوان به این ممیزه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این سامانه‌ها را از پرداختن به سایر لایه‌های امنیتی غافل کرده بود.

 در سامانه‌های جدید از پروتکل‌ها و نقاط دسترسی ارتباطی مشترک در شبکه‌ها استفاده می‌گردد که این امر موجب دسترسی مستقیم و غیر‌مستقیم به این سامانه‌ها از طریق شبکه‌های مختلف (سازمانی، اینترانت و اینترنت) گردیده و آن‌ها را در مقابل تهدیدات سایبری آسیب‌پذیر نموده است.

سامانه‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی دلیل اهمیت بسیار بالای خود از حملات و رخدادهای سایبری بی‌بهره نبوده‌اند. در تحقیقات ما  در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و شرکت امان  بر روی بالغ‌بر 340حادثه و حمله سایبری به صنایع دنیا (از سال 1986 تا 2023) که در یکی از معتبرترین ژورنال‌های امنیت زیرساخت‌های حیاتی دنیا نتایج آن به چاپ رسیده است(لینک) شاهد این بودیم که عدم آگاهی متولیان و کارمندان شرکت‌ها و صنایع، عامل تأثیرگذاری در بروز این‌گونه رخدادهای مخرب بوده است.

ازدست‌رفتن مانیتورینگ وضعیت شبکه از جمله تبعات حملات سایبری است. سامانه ­های گزارش­دهی و رصد تجهیزات وضعیت جاری شبکه را نمایش داده و بهره­ بردار با تحلیل آن متوجه می­شود آیا تجهیز نیازمند مداخله دستی همچون راه­ اندازی مجدد است یا خیر. مهاجم می­تواند با ایجاد اخلال موقت یا مداوم در سامانه­های رصد و گزارش­ دهی، امکان رصد و اصلاح شبکه را از بهره­ بردار سلب کند.

آموزش تخصصی امنیت سایبری در سامانه های کنترل صنعتی PLC محور و سیستم های فناوری اطلاعات شرکتهای صنعتی

به گزارش واحد پژوهش شرکت دانش‌بنیان پیشگامان امن آرمان(امان)، عموماً شرکت‌های صنعتی از شبکه‌های مجزای فناوری اطلاعات(شبکه اداری) و سیستم‌های  کنترل صنعتی (^[1]ICS) یا شبکه صنعتی استفاده می‌کنند.  غالباً هدف از شبکه فناوری اطلاعات تسهیل فرآیندهای تجاری و مدیریتی و انجام امور تحقیق و توسعه است. علی‎رغم پیشرفت‎های بسیار زیادی که در ساختار و عملکرد این سیستم‌ها و شبکه‌ها وجود داشته، از دیدگاه سایبری دارای ضعف‎های بسیاری بوده و همین امر باعث شده که مورد تهدید و حملات سایبری قرار بگیرند. آسیب‎پذیری‎های موجود در بخش‎های مختلف این سیستم‌ها این امکان را برای مهاجمین سایبری فراهم ساخته تا به فکر حمله به شرکت‌ها و  زیرساخت‌های صنعتی کشورها، آسیب ‎رساندن و یا ایجاد اختلال در فرآیند کاری آن‎ها باشند.

مدیریت ریسک امنیت در شبکه های صنعتی

گذری بر مدیریت ریسک

یکی از خدمات ارزشمندی که شرکت امان به صنایع، سازمان‌ها و شرکت‌های صنعتی اعم از زیرساخت‌های حساس، حیاتی و مهم ارائه می‌نماید، ارزیابی امنیتی انواع سیستم‏های کنترل و اتوماسیون صنعتی می‌باشد. این سیستم ها شامل PLC،DCS، اسکادا، تله متری و RTU، دیسپاچینگ، حفاظت، SIS/ESD  اند که عمدتاً تحت شبکه و در مواردی به شکل مستقل و منفرد کنترل یا نظارت بر فرایند‌های صنعتی را انجام می‌دهند.

 این خدمت بر اساس استانداردها و به‏روش‏های مرجع و به‌روز دنیا در حوزه امنیت سیستم های کنترل  و اتوماسیون صنعتی و با اتکا به متدولوژی ‌های ابداعی ارزشمند شرکت امان، بهترین نتیجه را برای شناسایی مخاطرات و آسیب‌پذیری‎های بالقوه و بالفعل صنایع به ارمغان خواهد آورد.

پشتوانه محکم شرکت دانش‌بنیان پیشگامان امن‌آرمان در زمینه ارزیابی امنیت سیستمهای کنترل و اتوماسیون صنعتی، تجربه بالای عملیاتی تیم فنی این شرکت در صنایع مختلف کشور است. تیم فنی امان با دارا بودن تجارب متعدد و ارزشمند در پروژه‌های کنترل صنعتی کشور توانایی مشاور و اجرای پروژه‌های ارزیابی امنیت سیستمهای صنعتی را دارد. این مقوله پارامتر مهمی است که شرکت امان را از سایر شرکت‌هایی که تمرکز آن‌ها در حوزه امنیت عمومی (غیر صنعتی) و به تعبیر دیگر امنیت IT است کاملاً متمایز می‌سازد. این وجه تمایز باعث می‌شود که کارفرمایان صنعتی با تیمی همکاری نمایند که زبان صنعت را به‌خوبی می‌داند و می‌تواند بین دغدغه‌های صنایع و راهکارهای امنیتی، یک مصالحه مناسب ایجاد نماید تا ضمن برطرف نمودن دغدغه‌های امنیتی، عملکرد، پایداری و تاب آوری فرایند‌های صنعتی دچار اختلال نشود.

  در همین راستا شرکت امان از متدلوژی‌هایی بدیع و  ابزارهایی در زمینه‌ ارزیابی امنیت و مدیریت مخاطرات سایبری صنعتی استفاده می‌نماید که آورده‌های ارزشمندی را می‌تواند برای کارفرمایان و بهره‌برداران صنعتی فراهم نماید. برخی از این موارد در ادامه به‌اختصار فهرست شده‌اند و جزئیات هر یک در جلسات با شرکت امان با ارائه گزارش‌های نمونه پروژه‌های واقعی(با رعایت اصول طبقه‌بندی) قابل تشریح و تبیین است.

عموماً صنایع و شرکت‌های صنعتی از شبکه‌های مجزای فناوری اطلاعات(شبکه اداری) و سیستم‌های  کنترل صنعتی (^[1]ICS) یا شبکه صنعتی استفاده می‌کنند.  غالباً هدف از شبکه فناوری اطلاعات تسهیل فرآیندهای تجاری و مدیریتی و انجام امور تحقیق و توسعه است. علی‎رغم پیشرفت‎های بسیار زیادی که در ساختار و عملکرد این سیستم‌ها و شبکه‌ها وجود داشته، این موارد از دیدگاه سایبری دارای ضعف‎های بسیاری بوده و همین امر باعث شده که مورد تهدید و حملات سایبری فراوانی قرار بگیرند.

سمینار حملات سایبری در شبکه ها و سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی

 سمیناری دیگری با موضوع بررسی تهدیدات امنیتی و حملات سایبری در شبکه ها و سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی، اسکادا، تله متری و دیسپاچینگ در یکی از استانهای کشور برگزار شد. در این سمینار از واحد آموزش شرکت امان دعوت شد تا آخرین تهدیدات امنیتی و آسیب پذیری های سیستم های کنترل صنعتی و اسکادا را بررسی نماید. مخاطبین این سمینار کلیه مدیران صنایع و سازمان های حساس و حیاتی یکی از استان های کشور بودند.

آموزش تخصصی و سفارشی امنیت سایبری در سیستمهای کنترل و اتوماسیون صنعتی

در حال حاضر غالب مراکز صنعتی و زیرساخت‌های حیاتی کشور از سامانه‌‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی، برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی در شبکه‌های اسکادا، تله‌متری، دیسپاچینگ و غیره استفاده می‌نمایند. این سامانه‌ها امروزه مورد توجه بسیاری از هکرها و مهاجمین سایبری قرار گرفته‌اند. به دلیل توسعه فناوری، امروزه این قبیل سامانه‌ها‌ بیش از پیش در بردار‌های حملات کشور‌های متخاصم قرار می‌گیرند.

براساس تحلیل‌های  تیم تخصصی تحلیل حملات سایبری شرکت پیشگامان امن آرمان(امان) و دانشگاه صنعتی امیرکبیر بر روی بالغ‌بر 320 حادثه و حمله سایبری به صنایع دنیا (از سال 1986 تا 2021) شاهد این بودیم که عدم آگاهی متولیان و کارمندان شرکت‌ها و صنایع، عامل تأثیرگذاری در بروز این‌گونه حملات سایبری بوده است.

این آموزش در مهرماه 1400 و  به دعوت یکی از صنایع حائز اهمیت کشور  و با سفارشی سازی محتوا توسط واحد آموزش تخصصی امنیت سایبری صنعتی شرکت پیشگامان امن آرمان(امان) ارائه شد. به دلیل امضای تعهدنامه عدم افشاء اطلاعات از ذکر نام این صنعت حیاتی خودداری می‌کنیم.

مفاهیم پایه امنیت سایبری: تهدید(Threat) رویداد(Event)، حادثه امنیتی(Security Incident )، حادثه امنیتی غیرتهاجمی(Non-Attack Security Incident) و حمله(Attack)

در حوزه امنیت سایبری به کرات شاهد این هستیم که متاسفانه واژگان کلیدی، تهدید(Threat)، رویداد(Event)، حادثه امنیتی(Security Incident )، حادثه امنیتی غیرتهاجمی(Non-Attack Security Incident) و حمله(Attack) به اشتباه به جای یکدیگر به کار می روند.در  این مطلب  قصد دارم به اختصار، براساس آخرین مقاله منتشر شده از ما در ژورنال IJCIP با عنوان Industrial control system security taxonomic framework with application to a comprehensive incidents survey  این تعاریف را به زبان فارسی ارائه کنیم(مرجع تمامی مطالب ذیل این مقاله و پایان نامه دکتری بنده است). لازم به ذکر است که این مفاهیم همراه با مثال از طریق  فیلم آموزشی رایگان فارسی منتشر شده نیز قابل فراگیری است.

 

• تهدید امنیتی: به‌طور عمومی به مجموعه عواملی در سامانه اطلاق می‌شود که پتانسیل واردکردن آسیب و ضرر به دارایی‌های سامانه را دارند؛  تهدید هر نقض بالقوه امنیت است. البته تعریف تهدید در منابع مختلف با تفاوت‌هایی همراه است به‌عنوان نمونه طبق استاندارد ISO/IEC 13335-و ISO / IEC 27000  تهدید به کلیه عواملی بالقوه اطلاق می‌شود که ممکن است به بروز آن‌ها به لطمه دیدن سامانه یا سازمان منجر شود.طبق استاندارد ANSI/ISA–99  (نسخه جدید آن با عنوان ISA/IEC-62443  ارائه‌شده است) هرگونه رویداد یا عملی که پتانسیل نقض امنیت، ایجاد رخنه و یا واردکردن صدمه را داشته باشد تهدید نامیده می‌شود.

 

• رویداد: پارامتر رویداد، شامل مبدأ رویداد (مبدأ می‌تواند هرگونه حادثه طبیعی، مهاجمین، کارمندان، پیمانکاران و غیره باشد.)، عمل (که می‌تواند به‌انحاءمختلف مقداردهی شود مثلاً  مقادیر کاوش (Probe)، پویش(Scan)، کپی کردن، تغییر و غیره را برای آن در نظر گرفته است.)، هدف رویداد و تأثیر آن است. همان‌طور که در شکل ذیل مشاهده می‌کنید از زاویه دید امنیتی رویدادها به دو بخش حوادث امنیتی و غیرامنیتی تقسیم می‌شوند. حوادث غیرامنیتی به رویدادهایی نظیر حوادث طبیعی، خرابی تجهیزات و برخی حوادث نظیر انفجار در اثر سهل‌انگاری در انبار کارخانه و افتادن نیرو از ارتفاع گفته می‌شود که در آن‌ها به‌طور قاطع می‌توان اظهارنظر نمود که هیچ موضوع امنیتی مطرح نبوده است. 

ادامه محتوا را  را در ادامه مطلب مطالعه فرمایید (روی فلش قرمز رنگ > بالای پست کلیک نمایید. )

 

برگزاری سمینار آموزشی امن سازی سیستم‏ها و شبکه‏ های کنترل و اتوماسیون صنعتی شرکت‏های پتروشیمی

در حال حاضر غالب مراکز صنعتی و زیرساخت‌های حیاتی کشوری از سامانه‌‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی، برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی استفاده می‌نمایند. این سامانه‌ها درگذشته به‌صورت جدا از سایر سامانه‌ها، ازجمله شبکه‌های داخلی و جهانی اینترنت به کار گرفته می‌شدند و این امر روشی در امن سازی این سامانه‌ها قلمداد می‌گردید. اتکا فراوان به این ممیزه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این سامانه‌ها را از پرداختن به سایر لایه‌های امنیتی غافل کرده بود. استفاده از معماری و پروتکل‌های غیر امن و واسط‌های غیراستاندارد را می‌توان از نتایج این رویکرد دانست. به دلیل نیازمندی‌های جدید و توسعه فناوری، امروزه این قبیل سامانه‌ها‌ به‌تدریج با انواع جدیدتر جایگزین و به‌روزرسانی می‌گردند.

با توسعه سامانه‌های اسکادا و اتوماسیون، تجهیزات این سامانه‌ها به سمت اتصالات متقابل و برقراری ارتباط با سایر تجهیزات حرکت کرده‌اند. به‌مرور این سامانه‌ها از شبکه‌های نقطه‌به‌نقطه به معماری‌های ترکیبی با ایستگاه‌های کاری متنوع توسعه پیدا کردند. در سامانه‌های جدید از پروتکل‌ها و نقاط دسترسی ارتباطی مشترک در شبکه‌ها استفاده می‌گردد که این امر موجب دسترسی مستقیم و غیر‌مستقیم به این سامانه‌ها از طریق شبکه‌های مختلف (سازمانی، اینترانت و اینترنت) گردیده و آن‌ها را در مقابل تهدیدات سایبری آسیب‌پذیر نموده است.

امنیت اسکادا: دسترسی رایگان تا 41 روز به مقاله طبقه بندی رخدادهای امنیت سایبری سیستم های کنترل صنعتی و اسکادا

مخاطبین محترم وبنوشت می توانید تا 41 روز(تا تاریخ September 24, 2020) به شکل رایگان از طریق لینک ذیل مقاله اخیر ما با عنوان  طبقه بندی رخدادهای امنیت سایبری سیستم های کنترل صنعتی و اسکادا را دانلود کنند.

لینک رایگان دانلود مقاله

برخی منابع لازم برای یادگیری امنیت سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی

پیرو سوالات مکرر برخی مخاطبان گرامی در زمینه منابع لازم برای یادگیری امنیت در شبکه های کنترل و اتوماسیون صنعتی پست زیر را که توسط Robert M. Lee آماده شده است را قراردادم تا به مخاطبین گرامی کمک نماید. با مطالعه منابع معرفی شده ذیل می توانید گام های اولیه این حوزه را به شکل خودآموز طی نمایید. موفق و پیروز باشید

A Collection of Resources for Getting Started in ICS/SCADA Cybersecurity

August 28, 2016

I commonly get asked by folks what approach they should take to get started in industrial control system (ICS) cybersecurity. Sometimes these individuals have backgrounds in control systems, sometimes they have backgrounds in security, and sometimes they are completely new to both. I have made this blog for the purpose of documenting my thoughts on some good resources out there to pass off to people interested. Do not attempt to do everything at once but it’s a good collection to refer back to in an effort to polish up skills or learn a new industry. There are also many skills that may not immediately be relevant to your job but I believe these topics all work together (ranging from analysis of threats to understanding the physical process of a gas turbine).  Rest assured, no matter how ill prepared you might feel in getting started realize that by having the passion to ask the question and start down the path you are

امنیت شبکه کنترل صنعتی: امنیت سایبری سیستمهای کنترل صنعتی، اسکادا، DCS، تله متری و ... (پرسش و پاسخ)

با سلام و احترام

با توجه به اینکه در این چند سال، مخاطبین محترم  سوالات متعدد و  بسیاری را در حوزه امنیت سیستمهای کنترل صنعتی، اسکادا، DCS، تله متری و ... از طریق شبکه های اجتماعی و غیره پرسیده اند و می پرسند، این تاپیک را ایجاد کردم که  مخاطبین گرامی هر سوالی در این حوزه دارند در همین صفحه بپرسند که بنده هم بتوانم در حد بضاعت اندک خود به شکل عادلانه، در وقتی محدودی که برای اینکار در نظرگرفتم، پاسخگوی  عزیزان (طبق نوبت) باشم و از طرح پرسش و پاسخ های تکراری جلوگیری کنم (چون به شدت مشغله کاری دارم.)