نشست طرح مسئله امنیت اتوماسیون صنعتی و اینترنت اشیاء در شانزدهمین دوره کنفرانس رمز در 7 شهریور 1398، با هدف هم‌‌افزایی دانش پژوهش‌گران و صنعت‌گران حوزه امنیت اطلاعات و نیز انتشار یافته‌‌های نو و بدیع در این زمینه، در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار خواهد شد.
شرکت در نشست: لینک
امنیت سایبری سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی و اسکادای صنعت برق به دلیل اهمیت زیرساختهای حیاتی، حساس و مهم این حوزه امروزه به یک مسئله مهم در تمامی کشورها تبدیل‌شده است. صنعت برق به‌عنوان مادر زیرساخت‌ها، دارای حوزه‌های مختلف تولید، انتقال، فوق توزیع، توزیع، بازار، مصرف و بهر‌ه‌برداری است و مقوله امنیت سایبری در هریک از حوزه‌های آن اهمیت ویژه‌ای دارد. با نگاهی به گذشته نزدیک متوجه می‌شویم که سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی حوزه برق (انرژی) به دلیل اهمیت بسیار بالای خود از حملات و رخدادهای سایبری بی‌بهره نبوده‌اند، بدافزارهای BlackEnergy و Industroyer در حمله به زیرساختهای برق به‌خوبی نشان دادند که تا چه میزان شبکه‌های صنعت برق حساس و آسیب‌پذیر هستند. خاموشی‌های اخیر در بسیاری از کشورها (اوکراین، آمریکا، ونزوئلا، آفریقای جنوبی و آرژانتین ) و احتمال حمله سایبری به زیرساختهای انرژی دنیا، اهمیت امنیت سایبری در این زیرساخت حیاتی را به‌خوبی نشان می‌دهد.
بر این اساس جهت آگاه‌سازی بیشتر مسئولین، مدیران و کارشناس حوزه‌های توزیع، انتقال و تولید برق در این کارگاه فشرده، ضمن بیان مباحث نظری بالغ‌بر بیست حمله و حادثه سایبری به صنعت برق، با نمایش دموی سناریوهای حملات سایبری و تست نفوذ به سامانههای اتوماسیون توزیع و فوق توزیع، سهولت دسترسی به این سامانهها و به خطر انداختن آن‌ها را نشان می‌دهیم.
امنیت سایبری سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی و اسکادا به دلیل به کارگیری در زیرساختهای حساس، حیاتی و مهم در این دهه به حدی پراهمیت شده است که به‌عنوان یک دغدغه مهم بین‌المللی عنوان‌شده است. کشورهای توسعه‌یافته تاکنون با صدور فرمان‌های ویژه الزام‌آور از سوی مقامات، برقراری امنیت سایبری را به‌عنوان یکی از اهداف اصلی خود در بحث امنیت ملی مقرر کرده‌اند.
سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی حوزه برق (انرژی) به دلیل اهمیت بسیار بالای خود از حملات و رخدادهای سایبری بی‌بهره نبوده‌اند، سروصدایی که بدافزار Industroyer در حمله به زیرساختهای برق اوکراین (2015 تا 2017) به راه انداخت موجب شد توجه نفوذگران به سمت سامانههای کنترل صنعتی حوزه برق بیشتر جلب شود و این نکته روشن شد که این سامانهها تا چه میزان حساس و آسیب‌پذیر هستند. قطعی سراسری اخیر برق در ونزوئلا و احتمال بسیار بالای حمله سایبری به صنعت برق این کشور نیز اهمیت امنیت سایبری در این زیرساخت حیاتی را به‌خوبی نشان می‌دهد. در سه سال اخیر به‌کرات شاهد تهدیدات آشکار زیرساختهای برق کشور بوده‌ایم که به طرق مختلف از سوی کشورهای متخاصم بیان‌شده‌اند، به‌عنوان‌مثال در مستند روزهای صفر (Zero-Days) که در سال 2016 منتشر شد شاهد تهدیدات آشکار دشمن و اشاره به آسیب‌پذیری زیرساختهای حیاتی برق کشور و سوءاستفاده احتمالی آن‌ها از این آسیب‌پذیری‌ها در سال‌های آتی بوده‌ایم.
بر این اساس جهت آگاه‌سازی بیشتر مسئولین، مدیران و کارشناس حوزه توزیع برق در این کارگاه فشرده، ضمن بیان مباحث نظری بالغ‌بر بیست حمله و حادثه سایبری به صنعت برق، با نمایش اجرای عملی سناریوهای حملات سایبری و تست نفوذ به سامانههای اتوماسیون توزیع، سهولت دسترسی به این سامانهها و به خطر انداختن آن‌ها را نشان می‌دهیم.
امنیت سایبری سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی و اسکادا به دلیل به‌کارگیری در زیرساختهای حساس، حیاتی و مهم در این دهه به حدی پراهمیت شده است که به‌عنوان یک دغدغه مهم بین‌المللی عنوان‌شده است. کشورهای توسعه‌یافته تاکنون با صدور فرمان‌های ویژه الزام‌آور از سوی مقامات، برقراری امنیت سایبری را به‌عنوان یکی از اهداف اصلی خود در بحث امنیت ملی تبیین کرده‌اند. سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی حوزه صنعت برق نیز به دلیل اهمیت بسیار بالای خود از حملات و رخدادهای سایبری بی‌بهره نبوده‌اند، حمله‌ی بدافزاری به زیرساختهای برق اوکراین (2015 تا 2017) و قطع برق سراسری ونزوئلا موجب شد توجه نفوذگران به سمت سامانههای کنترل صنعتی حوزه برق بیشتر جلب شود و این نکته بر آن‌ها روشن شود که این سامانهها تا چه میزان حساس و آسیب‌پذیر هستند.
اواخر عصر پنجشنبه 16 اسفندماه (7 مارس) خاموشی‌های سراسری برق در 20 تا 23 ایالت ونزوئلا رخ داد؛ کشور ونزوئلا جمعاً 23 ایالت دارد که در منابع مختلف خبری، اخبار ضدونقیضی از قطع برق بین 20 تا 23 ایالت این کشور گزارش‌شده است. قطع برق در ساعت اوج مصرف در پایتخت این کشور، کاراکاس، اتفاق افتاد و سپس قطعی برق به سایر ایالات این کشور نیز سرایت کرد.
مقامات ونزوئلا در روز پنجشنبه خرابکاری عمدی در نیروگاه برق‌آبی «گوری » را دلیل این خاموشی سراسری عنوان کرده‌اند. به گزارش اسپوتنیک، نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا در اظهاراتی گفت: یک حمله سایبری علیه یکی از تأسیسات انرژی ونزوئلا در روز شنبه رخ‌داده است. وی در ادامه افزود: این حمله سایبری مانع از برقراری مجدد جریان برق شده است.
قابل توجه جامعه علمی کشور در حوزه امنیت سامانه های کنترل و اتوماسیون صنعتی :اساتید، دانشجویان دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی
| عنوان فراخوان | تشریح پروژه | شروع فراخوان | پایان فراخوان | وضعیت | نوع واگذاری | درخواست همکاری |
|---|---|---|---|---|---|---|
| طراحی و پیاده‌سازی پایلوت سیستم کنترل نیروگاهی دارای بیشترین کاربرد در نیروگاه‌های کشور و اجرای تست نفوذ سایبری جهت ارزیابی امنیتی | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 |  |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| شناسایی دارایی‌های مبتنی بر ICT در نیروگاه نمونه و مدیریت مخاطرات امنیتی | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| پیاده‌سازی پایگاه دانش آسیب‌پذیری‌های امنیتی، تهدیدات، حملات و بدافزارهای سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعت برق | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| طراحی و تدوین سازوکار ایجاد ساختار تنظیم مقررات امنیتی و نظارت بر اجرای آن در صنعت برق (فاز اول- حوزه‌ی کاری نیروگاه‌های کشور) | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| اجرای آزمون نفوذ امنیت سایبری بر روی پایلوت آزمایشگاهی اتوماسیون توزیع با پروتکل ارتباطی DNP3 | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| اجرای آزمون نفوذ امنیت سایبری بر روی پایلوت آزمایشگاهی اتوماسیون توزیع با پروتکل ارتباطی IEC60870-5-101/104 | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| تهیه سند مدیریت مخاطرات امنیتی مربوط به اتوماسیون شبکه توزیع برق | دریافت | 1397/11/01 | 1397/11/10 | |
دانشگاهی | تکمیل فرم |
| پیاده‌سازی نرم‌افزار AWL با قابلیت پشتیبانی از نرم افزارهای حوزه نیروگاه‌ها | دریافت | 1396/11/01 | 1396/11/10 | در دست بررسی | شرکتی | اتمام زمان درخواست همکاری |
| طراحی و ساخت نمونه نیمه صنعتی رمزنگار داده، متناسب با کاربردهای اسکادا | دریافت | 1396/11/01 | 1396/11/10 | در دست بررسی | شرکتی | اتمام زمان درخواست همکاری |
| طراحی و پیاده‌سازی هانی‌پات صنعتی با قابلیت پشتیبانی پروتکل DLMS | دریافت | 1396/09/01 | 1396/09/10 | در مرحله بررسی پروپوزال | شرکتی | اتمام زمان درخواست همکاری |
| طراحی، شبیه‌سازی و ساخت نمونه آزمایشگاهی سیستم تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه متناسب با پروتکل DNP3 | دریافت | 1396/09/01 | 1396/09/10 | در مرحله بررسی پروپوزال | شرکتی | اتمام زمان درخواست همکاری |
امنیت سایبری سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی و اسکادا به دلیل به کارگیری در زیرساختهای حساس، حیاتی و مهم در این دهه به حدی پراهمیت شده است که به‌عنوان یک دغدغه مهم بین‌المللی عنوان‌شده است. کشورهای توسعه‌یافته تاکنون با صدور فرمان‌های ویژه الزام‌آور از سوی مقامات، برقراری امنیت سایبری را به‌عنوان یکی از اهداف اصلی خود در بحث امنیت ملی مقرر کرده‌اند.
سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی حوزه برق (انرژی) نیز به دلیل اهمیت بسیار بالای خود از حملات و رخدادهای سایبری بی‌بهره نبوده‌اند، سروصدایی که بدافزار Industroyer در حمله به زیرساختهای برق اوکراین (2015 تا 2017) به راه انداخت موجب شد توجه نفوذگران به سمت سامانههای کنترل صنعتی حوزه برق بیشتر جلب شود و این نکته بر آن‌ها روشن شود که این سامانهها تا چه میزان حساس و آسیب‌پذیر هستند.
در سه سال اخیر به‌کرات شاهد تهدیدات آشکار زیرساختهای برق کشور بوده‌ایم که به طرق مختلف از سوی کشورهای متخاصم بیان‌شده‌اند، به‌عنوان‌مثال در مستند روزهای صفر (Zero-Days) که در سال 2016 منتشر شد شاهد تهدیدات آشکار دشمن و اشاره به آسیب‌پذیری زیرساختهای حیاتی برق کشور و سوءاستفاده احتمالی آن‌ها از این آسیب‌پذیری‌ها در سال‌های آتی بوده‌ایم.
با توجه به اهمیت و ضرورت مسئله مرکز توسعه فناوری امنیت اطلاعات، ارتباطات و تجهیزات صنعت برق پژوهشگاه نیرو بر خود واجب دید در نمایشگاه کنفرانس بین‌المللی حفاظت و اتوماسیون در سیستمهای قدرت (IPAPS 2019) در دانشگاه صنعتی شریف در 18 و 19 دی‌ماه 1397 با تمام قدرت شرکت نماید و جهت آگاه‌سازی بیشتر مسئولین، مدیران و کارشناس حوزه برق با اجرای عملی سناریوهای حملات سایبری و تست نفوذ به سامانههای اسکادا حوزه انرژی، سهولت دسترسی به این سامانهها و به خطر انداختن آن‌ها را نشان دهد. این مرکز با حضور در این کنفرانس اقدام به معرفی مجموعه اقدامات و فعالیت‌های خود در حوزه‌های ارزیابی امنیت سایبری صنایع برق (تولید، انتقال و توزیع)، تست نفوذ شبکه و تجهیزات و بانک اطلاعاتی آسیب‌پذیری‌های امنیتی نمود.
این خبر در پایگاه رسمی پژوهشگاه نیرو : لینک
به لطف خدواند متعال، برگزاری سمینار تخصصی دیگر در حوزه امنیت سامانه های کنترل و اتوماسیون صنعتی، این بار در استان خوزستان ؛ باتشکر از سازمان پدافند غیرعامل کشور و افتای ریاست جمهوری؛ امیدواریم در حد بضاعت خود بتوانیم در جهت ارتقاء امنیت سایبری صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور گامی درخور و شایسته برداریم.
نظر به اهمیت تهدیدات سایبری در حوزه صنایع حیاتی، حساس و مهم و تاریخچه حملات سایبری به کشور، توجه به حملات سایبری به صنایع و زیرساختهای حیاتی سایر کشورها باید در دستور کار مدیران صنعت و حراست، مسئولان و سرپرستان، کارشناسان فناوری اطلاعات و شبکه‌های کنترل صنعتی (واحد‌های بهره‌بردار، نگه‌داری و ...) قرار گیرد. در این گزارش که بسیار فوری گردآوری و ارائه‌شده است تلاش نمودیم که حمله اخیر بدافزار GreyEnergy به شبکه‌های کنترل و اتوماسیون صنعتی اکراین و لهستان را به شکل عمومی به اطلاع صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور برسانیم.
GreyEnergy بدافزاری جدیدی است از نوع مانای پیشرفته (APT) که چند روز پیش برای اولین بار توسط شرکت امنیتی ESET شناسایی‌شده است و هدف آن سامانههای کنترل صنعتی و زیرساختهای حیاتی است. عملیات اصلی این بدافزار جاسوسی سایبری است. تاریخ دقیق شناسایی این بدافزار 18 اکتبر 2018 است اما بر اساس شواهد موجود این بدافزار سه سال فعالیت می‌کرده است. طبق معمول به‌عنوان اولین پایگاه اطلاع‌رسانی در کشور، در حوزه سامانههای کنترل صنعتی، این اطلاع‌رسانی را به شکل رایگان منتشر می‌کنیم، چراکه وظیفه ملی و شرعی خود می‌دانیم که در حد بضاعت خود برای ارتقاء امنیت سایبری کشور گام برداریم؛ امیدواریم اقدامات لازم برای پیشگیری از انتشار و گسترش این بدافزار در صنایع کشور صورت گیرد. در صورت گسترش آلودگی این بدافزار به داخل کشور قطعاً شاهد چالش‌های اطلاعاتی جدیدی در برخی صنایع و زیرساختهای حیاتی کشور خواهیم بود. در بخش بعدی این سند به معرفی دوره آموزشی «الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا» خواهیم پرداخت.
در این گزارش به موارد ذیل پرداخته شده است:
1. مقدمه
2. حمله بدافزار GreyEnergy به زیرساختهای حیاتی صنعتی
2-1- گزارش بررسی اجمالی بدافزار GreyEnergy
2-2- جزئیات بیشتر بدافزار GreyEnergy
2-3- مروری بر بدافزار Blackenergy
2-4- توصیه‌ها و راه‌حل‌های امنیتی
3. معرفی دوره آموزشی (40 ساعته): «الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا»
3-1- دستاورد علمی و عملی شرکت‌کنندگان از این دوره
3-2- سرفصل‌های کلان این دوره
3-3- سرفصل‌های جزئی این دوره (منطبق بر SANS ICS410-2016)
3-4- جزئیات این دوره آموزشی
3-5- مخاطبین
گزارش کامل این آسیب پذیری از طریق این لینک قابل دانلود است.
در این پست با توجه به تقاضای چند تن از کارشناسان و مدیران محترم صنایع و زیرساختهای حیاتی سند معرفی دوره آموزشی الزامات امنیت در سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا را که در این پست معرفی کرده بودم را قرار می‌دهم. امیدوارم که در جهت معرفی جزییات این دوره مفید باشد.
جهت مشاهده و دانلود این سند بر روی این لینک کلیک نمایید.
چکیده این سند:
در حال حاضر غالب مراکز صنعتی و زیرساختهای حیاتی کشور در بخش صنایع، از سامانههای کنترل صنعتی، برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی استفاده می‌نمایند. این سامانهها درگذشته به‌صورت جدا از سایر سامانهها، ازجمله شبکه‌های داخلی به کار گرفته می‌شدند و این امر روشی در امن سازی این سامانهها قلمداد می‌گردید. اتکا فراوان به این ممیزه، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این سامانهها را از پرداختن به سایر لایه‌های امنیتی غافل کرده بود. استفاده از معماری و پروتکل‌های غیر امن و واسط‌های غیراستاندارد را می‌توان از نتایج این رویکرد دانست.
از آنجایی سامانههای کنترل صنعتی به شکل گسترده در زیرساختهای حیاتی کشورهای مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند، انتظار می‌رود که چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی کمی داشته باشند؛ این در حالی است که واقعیت به گونه‌ی دیگری است. در یک دهه گذشته به دلیل افزایش حملات سایبری به زیرساختهای حیاتی، امنیت سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی بسیار موردتوجه قرارگرفته است.
حملات موفقی نظیر Stuxnet، Industroyer، Triton و VPNFilter به‌وضوح وضعیت امنیت سایبری صنایع را نشان داده‌اند. آیا به همان سهولتی که می‌توان به یک شبکه غیرصنعتی نفوذ و حمله نمود، به یک شبکه صنعتی نیز می‌توان نفوذ کرد؟ آیا واقعاً می‌توان تمامی حملات فراگیر در حوزه فناوری اطلاعات را در حوزه کنترل صنعتی اجرایی کرد؟
هدف این دوره آموزشی که در سطح مقدماتی و منطبق بر سرفصل‌های رسمی دوره SANS ICS410 و با بهره‌گیری از مستندات فنی و آموزشی این دوره (نسخه 2016) تدوین‌شده است این است که با تمرکز بر سامانههای کنترل صنعتی موجود در زیرساختهای حیاتی، ضمن بیان چالش‌های امنیتی آن‌ها، روند حملات و رخدادهای امنیتی مرتبط بررسی‌شده و درنهایت خط‌مشی‌ها و سازوکارها امنیتی و مدیریت مخاطرات در این سامانهها معرفی گردد.
