در حوزه امنیت سایبری به کرات شاهد این هستیم که متاسفانه واژگان کلیدی، تهدید(Threat)، رویداد(Event)، حادثه امنیتی(Security Incident )، حادثه امنیتی غیرتهاجمی(Non-Attack Security Incident) و حمله(Attack) به اشتباه به جای یکدیگر به کار می روند.در این مطلب قصد دارم به اختصار، براساس آخرین مقاله منتشر شده از ما در ژورنال IJCIP با عنوان Industrial control system security taxonomic framework with application to a comprehensive incidents survey این تعاریف را به زبان فارسی ارائه کنیم(مرجع تمامی مطالب ذیل این مقاله و پایان نامه دکتری بنده است). لازم به ذکر است که این مفاهیم همراه با مثال از طریق فیلم آموزشی رایگان فارسی منتشر شده نیز قابل فراگیری است.
- تهدید امنیتی: بهطور عمومی به مجموعه عواملی در سامانه اطلاق میشود که پتانسیل واردکردن آسیب و ضرر به داراییهای سامانه را دارند؛ تهدید هر نقض بالقوه امنیت است. البته تعریف تهدید در منابع مختلف با تفاوتهایی همراه است بهعنوان نمونه طبق استاندارد ISO/IEC 13335-و ISO / IEC 27000 تهدید به کلیه عواملی بالقوه اطلاق میشود که ممکن است به بروز آنها به لطمه دیدن سامانه یا سازمان منجر شود.طبق استاندارد ANSI/ISA–99 (نسخه جدید آن با عنوان ISA/IEC-62443 ارائهشده است) هرگونه رویداد یا عملی که پتانسیل نقض امنیت، ایجاد رخنه و یا واردکردن صدمه را داشته باشد تهدید نامیده میشود.
- رویداد: پارامتر رویداد، شامل مبدأ رویداد (مبدأ میتواند هرگونه حادثه طبیعی، مهاجمین، کارمندان، پیمانکاران و غیره باشد.)، عمل (که میتواند بهانحاءمختلف مقداردهی شود مثلاً مقادیر کاوش (Probe)، پویش(Scan)، کپی کردن، تغییر و غیره را برای آن در نظر گرفته است.)، هدف رویداد و تأثیر آن است. همانطور که در شکل ذیل مشاهده میکنید از زاویه دید امنیتی رویدادها به دو بخش حوادث امنیتی و غیرامنیتی تقسیم میشوند. حوادث غیرامنیتی به رویدادهایی نظیر حوادث طبیعی، خرابی تجهیزات و برخی حوادث نظیر انفجار در اثر سهلانگاری در انبار کارخانه و افتادن نیرو از ارتفاع گفته میشود که در آنها بهطور قاطع میتوان اظهارنظر نمود که هیچ موضوع امنیتی مطرح نبوده است.
ادامه محتوا را را در ادامه مطلب مطالعه فرمایید (روی فلش قرمز رنگ > بالای پست کلیک نمایید. )
برای بزرگ نمایی روی تصویر فوق کلیک کنید
- حادثه امنیتی: حادثه امنیتی رویدادی است که توسط عامل (عاملهایی) عامدانه یا سهوی، بدخواهانه(Malicious) یا غیربدخواهانه انجامشده است و تأثیرات آن موجب نقض حداقل یکی از سه اصل محرمانگی(Confidentiality)، صحت(Integrity) و دسترسپذیری داده یا خدمات(Availability) شده و این حادثه طبیعتاً میتواند ریشهای در یک یا چند آسیبپذیری داشته باشد.
- حادثه امنیتی غیرتهاجمی: حوادث امنیتی غیرتهاجمی توسط عاملی تحقق مییابند که قصد بدخواهانه و عمدی ندارد؛ این عامل میتواند یک کارمند ناآگاه یا پیمانکار بیتوجه باشد. قابلتوجه است که در برخی موارد میتواند مبدأ یک رویداد حادثهای طبیعی باشد اما چنانچه به هر نحوی ما از زاویهی امنیتی به آن بنگریم و تأثیری بر روی هر یک از این سه اصل امنیتی بگذارد، در این تعریف ما آن را حادثه امنیتی غیرتهاجمی در نظر میگیریم.
- حمله: حمله نوعی حادثه امنیتی است که به شکل عمدی و بدخواهانه با تکنیکها و اهدافی مشخص انجامشده است. بر اساس این زیرساخت تعریفی، هر حمله نوعی حادثه امنیتی و هر حادثه امنیتی یک رویداد است اما عکس آن صحیح نیست.
برای بزرگ نمایی روی تصویر فوق کلیک کنید
طبقهبندی تهدیدات، حملات و حوادث امنیتی، به سازمان ها، دولت ها و افراد و کارشناسان اجازه میدهد تا تهدیدات امنیتی را بهصورت مشخص شناسایی و موردبررسی قرار دهند و متناسب با هر تهدید بتواند حملات پیش رو و آسیبپذیریهای مرتبط را مورد تحلیل و موشکافی قرار دهند. آنها بر این اساس می توانند تا حد بسیار قابلتوجهی منشأ تهدیدات حملات و حوادث و درنتیجه عوامل تأثیرگذار بر آنها را شناسایی نمایند و درنتیجه بر اساس میزان اهمیت منابع مورد تهدید و حساسیت آنها و میران خساراتی که برآورد میشود شاخصهای متعدد مفیدی ازجمله شاخص تحلیل مخاطرات را محاسبه نماید. جهت مطالعه بیشتر در این حوزه توصیه می کنم به اصل مقاله یا ارائه فارسی آموزشی رایگان بنده در این حوزه از طریق لینک های ذیل اقدام نمایید.
جهت مشاهده و دریافت اصل مقاله میتوانید از طریق اطلاعات و این لینک به محتوای کامل آن دسترسی پیدا کنید:
Mohammad Mehdi Ahmadian , Mehdi Shajari , Mohammad Ali Shafiee , Industrial Control System Security Taxonomic Framework with Application to a Comprehensive Incidents Survey, International Journal of Critical Infrastructure Protection (2020), doi:https://doi.org/10.1016/j.ijcip.2020.100356
در ادامه ساختار شماتیک چارچوب طبقهبندی رخدادهای امنیت سایبری سامانههای کنترل صنعتی و اسکادا را (برگرفته از فیلم آموزشی )مشاهده میکنیم که در این فیلم آموزشی به تشریح آن میپردازیم:
-
مطالب مرتبط:
- 📽کلیپ کوتاه از دورههای آموزشی تئوری-عملی امنیت سایبری سیستمهای کنترل و اتوماسیون صنعتی
- لیست دوره های آموزشی امنیت سایبری سامانه های کنترل و اتوماسیون صنعتی
- گزارش برگزاری دوره آموزشی تخصصی سهروزه نظری و عملی امنیت سایبری سیستمهای صنعتی نیروگاههای حرارتی، برق-آبی و منابع آب و راهکارهای ارتقاء آن
- گزارش برگزاری دوره آموزشی امنیت سایبری تجهیزات و شبکههای صنعتی حوزه شرکتهای برق منطقهای
- گزارش برگزاری سمینار «تجزیه و تحلیل حملات سایبری و سناریوهای نفوذ به صنعت برق» در سی و چهارمین کنفرانس بینالمللی برق
- کارگاه تجزیه و تحلیل حملات سایبری و سناریوهای نفوذ به صنعت برق: نکتهها و آموزهها(کنفرانس بین المللی رمز - دانشگاه فردوسی مشهد)
- کارگاه کالبدشکافی حملات سایبری به صنعت برق و پیاده سازی عملی حملات پایه به شبکه اتوماسیون توزیع(کنفرانس ملی شبکه های توزیع برق -دانشگاه لرستان)
- نشست طرح مسئله امنیت اتوماسیون صنعتی و اینترنت اشیاء
- برگزاری دوره آموزشی تخصصی امنیت سایبری سامانههای کنترل و اتوماسیون صنعتی صنعت برق و راهکارهای ارتقاء آن (با تمرکز بر حوزههای توزیع و انتقال)
- گزارش بررسی حادثه قطع برق سراسری ونزوئلا، حمله سایبری یا خرابکاری صنعتی
- ارزیابی امنیتی و تست نفوذ شبکه های کنترل صنعتی
- ارائه آموزشی حمله به سیستم های کنترل صنعتی (حملات کنترل صنعتی، از حرف تا عمل)
- دوره آموزشی پدافندغیرعامل و امنیت سایبری در سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی (محتوای 16 ساعته)
- سخنرانی چالش های امنیتی در سامانه های سایبر-فیزیکی (با محوریت تحلیل جریان اطلاعات در خطوط لوله نفت و گاز)
- معیارهای گزینش دورههای پیشرفته امنیت کنترل و اتوماسیون صنعتی درکشور
- دوره های آموزشی امن سازی سیستم های کنترل صنعتی در سطح پیشرفته
- کارگاه آموزشی امنیت اطلاعات در سامانههای کنترل صنعتی(کنفرانس انجمن کامپیوتر 96)
- کارگاه آموزشی امنیت اطلاعات در سامانههای کنترل صنعتی : چالشها و راهکارها(کنفرانس رمز 96)
- راهکارهای امنیت سایبری سامانه های کنترل صنعتی در جهان و تطبیق آن با وضعیت ایران
- دوره آموزشی امنیت سایبری در سامانه های صنعتی
- انتشار کتاب پروتکل کنترل صنعتی IEC 60870-5-104 از منظر امنیت سایبری