قبل از شروع بحث بهتر است تاریخچه ای از بدافزاربگویم. ریشه‌ی مفهوم بدافزار به «ویروس رایانه ای» گره خورده است چرا که اولین بار بدافزار ها با این گونه خاص به دنیای دیجیتال پا گذاشتند . متاسفانه امروزه اکثر مردم همه بدافزار ها را ویروس خطاب می کنند در صورتی که از دیدگاه علمی و فنی اشتباه است و بدافزارها انواع گوناگونی دارند از جمله کرم ،ویروس، جاسوس افزار،باجگیر افزار و غیره .این مسئله در میان انگلیسی زبان ها نیز رایج است و همین باعث شده که واژه ویروس گاهی در میان جوامع علمی هم اشاره به کلیه بدافزارها نماید همانطور که کلمه Anti-Virus(یا همان ضدویروس) برای اطلاق به محصولات مقابله با همه بدافزارها بکار می رود در صورتی که بهتر است به جای این واژه از Anti-Malware (یا همان ضدبدافزار) استفاده شود .
مبدا ویروس رایانه‌ای به سال 1949 برمی‌گردد، زمانی که فون نیومن پیشگام علوم رایانه‌ی جدید، مقاله‌ای تحت عنوان مبانی نظری و ساختار ماشینهای خودکار پیچیده را ارائه داد که در آن ادعا کرده بود یک برنامه‌ی کامپیوتری می‌تواند به بازتولید خود بپردازد. کارمندان آزمایشگاه‌های بل در سال 1950 با تولید یک بازی به نام “Core Wars” به این تئوری جان بخشیدند. در این بازی، دو برنامه‌نویس باید برنامه‌های خود را آزاد می‌گذاشتند تا برای به دست گرفتن کنترل رایانه باهم به رقابت بپردازند. تکه کدهای این برنامه که توسط چند دانشمند نابغه نوشته‌شده بود، راه را برای متولد شدن و رشد ویروس روشن کرد.
عنوان «ویروس رایانه ای» اولین بار در داستان‌های David Gerrold مورداستفاده قرار گرفت. در این داستان‌ها یک دانشمند پول‌پرست برنامه‌ای به نام «ویروس» ساخته تا رایانه‌ها را آلوده کند و سپس از طریق فروش برنامه‌ی مقابل آن به نام «واکسن» پولدار شود. در داستان مذکور، زمانی که یک رایانه توسط ویروس آلوده می‌شود شروع به شماره‌گیری تصادفی می‌کند تا زمانی که بتواند یک رایانه‌ی دیگر را پیدا کند. سپس در نرم‌افزارهای سیستم نفوذ کرده و سرعت رایانه را آن‌قدر پایین می‌آورد که غیرقابل استفاده شود. فاجعه زمانی رخ می‌دهد که نویز روی خطوط تلفن باعث جهش ویروس شده و راه مقابله با آن را از کار می‌اندازد.
واژه بدافزار که امروزه در میان کاربران و به ویژه دانشجویان رشته های کامپیوتر و فناوری اطلاعات فارسی زبان مرسوم شده است معادل انگلیسی malware است که در ابتدا با واژه malcode نیز به کار می رفت. malware مخففی برای Malicious Software و malcode مخفف Malicious Code است که از آن با معادل بدافزار یاد می شود. به تعبیری هرگونه برنامه‌ی کامپیوتری که با هدف اخلال در کار سایر برنامه‌ها، جمع‌آوری اطلاعات بدون اجازه، دستیابی غیر مجاز به منابع سیستم و سایر مقاصد غیرقانونی نوشته و منتشر می‌شود «بدافزار» نامیده می‌شود.
اینکه حال بدافزار معادل درستی برای واژه malware است جای بحث دارد همانطور که میدانیم (طبق گفته ویکی پدیا) نرم‌افزار (Software) مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های دقیق و مرحله به مرحله است که هدف خاصی را دنبال می‌کنند حال با این توجه اگر بخواهیم واژه بدافزار به عنوان یک معادل قبول کنیم باید واژه «خوش افزار» را هم تعریف کنیم(چرا که خوش یا خوب در مقابل بد قرار می گیرد). خوش افزار با توجه به معنای نگارش فارسی اینگونه به ذهن می رسد که نرم افزاری است که خوب نوشته شده است(خوب برنامه نویسی شده است) و این در حالی که پس باید بدافزار نرم افزاری باشد که بد نوشته شده باشد(بد برنامه نویسی شده است)، یعنی بار معنایی فارسی این ترکیب (بد+افزار) اینگونه معنی می دهد و این درحالی است که بدافزار بد نوشته نشده است بلکه اتفاقا خوب نوشته شده و از دیدگاه نرم افزاری خوب کارمی کند و نیازمندی های طراحش را براورده می کند اما اینکه هدف طراحانش بداخواهانه (Malicious) است قضیه دیگری است. از این رو واژه بدافزار علیرغم اینکه در وب و مستندات فارسی بکار می رود معادل مناسبی نیست. از سویی دیگر «دژافزار» واژه ای است آشنا، البته میان دانشجویان و فارغ التحصیلان امنیت اطلاعات دانشگاه صنعتی امیرکبیر .این واژه از پیشوند «دژ» به معنای دشمن، ضد و بد است که در کلماتی نظیر «دشمن -دژمن» و «دژخیم» و ... می بینیم. همانظور که می بینید معادل «دژافزار» در مقابل «بد افزار» ترکیب مناسب تری از لحاظ بار معنایی برای کلمه malware است. البته ناگفته نماند که این معادل پسندیده توسط استاد گرامی جناب اقای دکتر بابک صادقیان از اساتید بنام دانشگاه امیرکبیر و عضو هیئت علمی گروه امنیت اطلاعات دانشکده مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات این دانشگاه پیشنهاد شده و چند سالی مطرح شده است. اما واژه معادل «بدافزار» چه درست و چه غلط در میان جامع وب و مستندات فارسی جا افتاده است و از این رو بنده نیز به شخصه همان بدافزار را به کار می برم (اگرچه یک سالی در برابر استفاده از این واژه مقاومت می کردم) اگرچه می دانم و وظیفه ام بود که به اطلاع مخاطبان وبنوشتم نیز برسانم که معادل درست malware همان «دژافزار» است.
مطالب مرتبط:
