حذف گرایش امنیت اطلاعات از گرایش‌های امتحانی رشته مهندسی فناوری اطلاعات در مقطع کارشناسی ارشد و اعلام گرایشی تحت عنوان رایانش امن در کارشناسی ارشد رشته مهندسی کامپیوتر که به عقیده بسیاری از اعضای هیات علمی فعال در این زمینه، گرایشی بدون تعریف مشخص و سابقه دانشگاهی است، سبب شد تا دانشجویان و حتی اعضای هیات علمی شاغل در این گرایش، نسبت به این تصمیم گلایه کرده و انعکاس آن را در قالب مکاتباتی به مسئولان مربوطه بروز دهند.
موضوع از آنجا آغاز شد که شورای برنامه ریزی آموزش عالی در آخرین ماه‌های فعالیت دولت دهم (خرداد 92)، ایجاد گرایشی تحت عنوان «رایانش امن» را در مقطع تحصیلات تکمیلی رشته مهندسی کامپیوتر به تصویب رسانده و آن را برای اجرا به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد.
اگر چه، بنابر نظر کارشناسان متخصص و جمعی از اعضای هیات علمی فعال در این حوزه حساس و راهبردی علمی، گرایشی با این عنوان در بین برنامه‌های آموزشی متداول دنیا ناشناخته بوده و به لحاظ تعریف و محتوا فاقد ساختاری منسجم و مشخص است، اما با توجه به اهمیت مقوله امنیت در فضای مجازی و روند رو به افزایش حساسیت این موضوع، نیاز کشور به تعداد بسیار بیشتری از متخصصان آشنا به این زمینه، به مراتب بیش از پیش بوده که زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی موجود در دانشگاه‌ها قطعا جوابگوی آن نیست.
بنابراین با وجود ایرادات اساسی، تاسیس گرایش «رایانش امن» در مقطع تحصیلات تکمیلی مهندسی کامپیوتر گامی مثبت در راستای رفع نیازها و حل مشکلات کشور ارزیابی شده است.
اما مشکل از آنجایی آغاز شد که مدیرکل برنامه‌ریزی آموزش وزارت علوم در ابلاغیه‌ای خطاب به دانشگاه‌ها اعلام کرد که گرایش «رایانش امن» در مقطع تحصیلات تکمیلی مهندسی کامپیوتر با گرایش «امنیت اطلاعات» در مقطع تحصیلات تکمیلی رشته مهندسی فناوری اطلاعات جایگزین شده و بنابراین دیگر در گرایش «امنیت اطلاعات» پذیرش دانشجو از طریق کنکور سراسری انجام نمی‌شود.
حتی در این ابلاغیه، هیچگونه اشاره‌ای به وجود مصوبه شورای برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم (به عنوان بالاترین مرجع تصمیم گیری در زمینه برنامه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی) در این رابطه نشده و به همین دلیل قانونی بودن آن را دچار ابهام جدی کرد.
این تصمیم در ابتدای اعلام با مخالفت گسترده داوطلبان شرکت در آزمون سراسری کارشناسی ارشد مواجه شد، به طوریکه سازمان سنجش و وزارت علوم مجبور به تعویق اجرای آن شدند، در کنار اعتراضات داوطلبان، ابراز نگرانی شدید برخی از اعضای هیات علمی فعال در چند دانشگاه برتر فعال در رشته مهندسی فناوری اطلاعات و به خصوص گرایش امنیت اطلاعات، مزید بر علت شد که در چند مورد سبب مکاتبه آنان با مسئولان مربوطه در داخل دانشگاه‌ها یا با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شد.
به گفته اعضای هیات علمی دانشگاه، حذف گرایش امنیت اطلاعات از گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات و جایگزینی گرایش رایانش امن از مهندسی کامپیوتر، به معنای از بین رفتن و از هم گسیخته شدن حاصل سرمایه گذاری‌ها، برنامه ریزی‌ها، فعالیت‌های علمی و پژوهشی و تلاش‌های انجام شده در طول 12 سال گذشته، بخصوص در چند دانشگاه برتر در گرایش امنیت اطلاعات می‌شود.
همچنین در مکاتبات اعضای هیات علمی با مسئولان دانشگاه ضمن اشاره به تلاش‌های زیاد و همت صرف شده برای تدوین و به تصویب گرایش «امنیت اطلاعات» در وزارت علوم، که در حدود 15 سال پیش آغاز و به ثمر رسیده و اجرای آن از حدود 12 سال پیش در چند دانشگاه برتر و موجب تربیت نیروی متخصص با کیفیت و متبحر در این زمینه شده و ایجاد تجربیات و دانش فنی و آکادمیک فراوان در رابطه با مقوله استراتژیک و مهم امنیت اطلاعات در کشور را در پی داشته، عنوان شده که مسئولان ذیربط در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اتخاذ این تصمیم غلط و بدون مبنا و توجیه علمی و بی سابقه به لحاظ اجرایی، و تغییر یک شبه عنوان، برنامه و محتوا و جایگاه گرایش امنیت اطلاعات، بدون رجوع و لحاظ کردن نظر متخصصان فعال در این گرایش، سبب از بین رفتن و وارد آمدن لطمه شدید به زیرساخت‌های آموزشی و دستاوردهای ایجاد شده در طول سالیان متمادی، شده‌اند.
بنابر گفته اعضای هیات علمی دانشگاه گرایش رایانش امن از لحاظ عنوان دوره، برنامه دوره و محتوای دروس، ابداعی و بدون سابقه دانشگاهی بین المللی بوده و هیچگونه توجیهی در رابطه با این تغییرات مطرح نشده است و بررسی‌های انجام شده بر روی برنامه تدوین شده گرایش جدید التاسیس رایانش امن، در رشته مهندسی کامپیوتر، به وضوح نشان از وجود ایرادات، کاستی‌ها و تناقض‌های فراوان و فقدان توجه به مبانی، مفاهیم و اهداف مورد نظر در بحث امنیت اطلاعات دارد.
همچنین اعضای هیات علمی دانشگاه در نامه خود به مسئولان آورده‌اند که گذشته از تناقضات و ایرادات مبنایی اساسی در برنامه گرایش جدید التاسیس رایانش امن، به نظر نمی‌رسد حذف و تعطیل کردن رشته‌ای مانند امنیت اطلاعات که سابقه‌ای 12 ساله در اجرا را داشته و بسیاری از زوایای پیدا و پنهان آن تجربه شده و وضعیت و کیفیت دانش آموختگان آن در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مشخص شده، اقدامی عاقلانه و کارشناسی شده باشد، چرا که دور ریختن برنامه‌ای تجربه شده و ثمر داده و جایگزین کردن آن با برنامه‌ای ابداعی و تجربه نشده که تاکنون ثمره‌ای نداشته، مناسب نیست.
البته این جمع از اعضای هیات علمی ضمن اذعان به این که گرایش امنیت اطلاعات از رشته مهندسی فناوری اطلاعات نیز همانند دیگر برنامه‌های موجود در علوم مهندسی، هیچگاه بی نیاز از اصلاحات نیست، ولی این واقعیت را دلیلی و توجیه قابل قبولی برای اعمال تغییراتی، از قبیل تغییر در عنوان دوره و تغییر جایگاه ارائه آن از رشته مهندسی فناوری اطلاعات به مهندسی کامپیوتر و مطرح کردن برنامه‌های اختراعی بی سابقه در دنیا نمی دانند. در مجموع و بعد از بیان نظرات کارشناسی متنوع و متعدد، و بر طبق نظر صریح این جمع از اعضای هیات علمی بیان کرده‌اند که برنامه ابلاغی از طرف وزارت علوم با عنوان رایانش امن به دلیل مشکلات اساسی و بنیادین، برنامه مناسبی نیست.
با توجه به آنچه که ذکر شد، اکثریت قریب به اتفاق اعضای هیات علمی فعال در گرایش امنیت اطلاعات معتقدند که به دلیل وجود تناقضات ساختاری و محتوایی جدی عملا اجرای برنامه آموزشی و ادامه فعالیت آموزشی و پژوهشی آنان، که تاکنون در قالب اجرای برنامه آموزشی دوره امنیت اطلاعات، در طول حدود 12 سال گذشته صورت می‌پذیرفته، دچار لطمه شده و در بعضی موارد امکان پذیر نبوده و به نظر می‌رسد با لحاظ ابلاغیه اخیر وزارت علوم، عملا پذیرش دانشجو و اجرای برنامه آموزشی گرایش امنیت اطلاعات، که نیاز به نیروی متخصص تربیت یافته در آن در شرایط حاضر بسیار بیشتر از گذشته است، متوقف خواهد شد.
این در حالی است که اجرای همزمان دو گرایش «رایانش امن» در رشته مهندسی کامپیوتر و «امنیت اطلاعات» در رشته مهندسی فناوری اطلاعات می‌توانست ضمن افزایش ظرفیت کشور در تربیت نیروی انسانی متخصص در مقوله مهم امنیت در فضای مجازی، رقابت سالمی را در جلب مخاطب و دانشجویان برتر در بین دانشگاه‌های مجری ایجاد کرده و در نهایت سبب ارتقاء کیفی و سطح آموزش‌های ارائه شده شود.
از سوی دیگر اکثریت قریب به اتفاق اعضای هیات علمی فعال در رشته مهندسی فناوری اطلاعات معتقدند که تعطیلی برنامه آموزشی گرایش امنیت اطلاعات که تاکنون و در طی سالیان گذشته عملکردی مطلوب و موثر را دربرداشته و سبب ایجاد اعتبار و رتبه علمی، آموزشی و پژوهشی قابل توجهی برای کشور در این حوزه شده و اختلال یا توقف در فعالیت آموزشی و پژوهشی اعضای هیات علمی فعال در آن، در کنار ایجاد حس عدم اعتماد و امنیت در پژوهشگران و دانشمندان برای ورود به حوزه‌های علمی مهم و حساس در کشور،خسارات جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
مطالب مرتبط:
